वाहतुकीचे नियम की सरकारी लूट?— लेखक: प्रविण किणे

---

🚦 वाहतुकीचे नियम की सरकारी लूट?

— लेखक: प्रविण किणे

---

“हर कदम पर दस्तूर है सजा का,

क़ानून है पर इंसाफ़ कहाँ है?”

(गालिबची आत्मा विचारतेय — कायद्याच्या नावाखाली सर्वसामान्यांचा गळा१ घोटण्याचं हे नवं युग सुरू झालंय का?)

---

वाहतुकीच्या नियमांमध्ये गेल्या काही वर्षांत सातत्याने बदल होत आहेत. पण या बदलांचा हेतू सुरक्षितता नसून महसूलवाढ दिसतेय.

2025 मध्ये पुन्हा एकदा वाहतूक दंडाच्या रकमा दहा पटीनं वाढल्या. हे फक्त नियमपालनासाठीचं पाऊल नसून, “सर्वसामान्य चालकांवर टाकलेलं आर्थिक ओझं” आहे, असं अनेकांचं मत झालंय.

---

🚨 2025 मधील प्रमुख दंड (Motor Vehicles (Amendment) Act नुसार)

नियमभंग आधीचा दंड 2025 मधील नवा दंड

सिग्नल तोडणे / लाल दिवा जाणे ₹ 500 ₹ 5,000 (पुनरावृत्तीनंतर ₹ 10,000)

मद्यपान करून वाहन चालवणे ₹ 2,000 ₹ 10,000 + 6 महिने कैद

मोबाईलवर बोलत वाहन चालवणे ₹ 1,000 ₹ 5,000

वाहनचालक परवाना नसणे ₹ 500 ₹ 5,000

विमा नसणे / नूतनीकरण न करणे ₹ 1,000 ₹ 2,000 (प्रथम वेळ) / ₹ 4,000 (पुनरावृत्ती)

PUC (प्रदूषण प्रमाणपत्र) नसणे ₹ 1,000 ₹ 10,000

सीटबेल्ट / हेल्मेट न वापरणे ₹ 100 ₹ 1,000

ओव्हरलोड / जास्त भार वाहतूक ₹ 2,000 ₹ 20,000 + ₹ 2,000 प्रति टन अधिक भार

रॅश ड्रायव्हिंग / धोकादायक ड्रायव्हिंग ₹ 1,000 ₹ 5,000 + परवाना निलंबन

वाहनात लहान मुलं सुरक्षेविना असणे ₹ 500 ₹ 5,000 + 3 महिने परवाना सस्पेंड

(स्रोत: Cars24.com, AngelOne.in, GoDigit.com — 2025 अपडेट)

---

“दुनिया भर के क़ायदे, और सज़ा गरीब के हिस्से,

अमीर तो चालान देकर भी हँसते निकल जाते हैं…”

ही स्थिती समाजाच्या प्रत्येक रस्त्यावर दिसतेय.

मध्यमवर्गीय माणूस महिन्याला 30 ते 50 हजार कमावतो.

घर, कर्ज, वीज बिल, शिक्षण या सगळ्यातून जेमतेम जगतो.

आणि त्याच्यावर जर 5 ते 10 हजार दंडाचा चालान आला तर?

त्याच्या घरी अन्न नसेल — पण सरकारला त्याचं वाहनचालक शिक्षण महत्त्वाचं!

---

🛣️ प्रश्न असा आहे —

दंड वाढवून सरकार रस्ते सुधारतंय का?

रस्ते तेच जुने, खड्ड्यांनी भरलेले, रात्री प्रकाश नसलेले, सिग्नल बिघडलेले.

तिथं अपघात होतात ते नागरिकांच्या चुकांमुळे का शासनाच्या निष्काळजीपणामुळे?

सरकारकडून वर्षाकाठी हजारो कोटी दंड वसूल होतात.

पण या रकमेचं हिशोब कोठं दाखवलं जातं?

लोकांना सुरक्षित रस्ते मिळतात का केवळ ‘ऑनलाइन चालान’ चे SMS?

---

“ये सज़ा नहीं तो और क्या है,

जब ग़लती न हो फिर भी जुर्माना लिखा जाता है!”

---

📣 लोकशाहीत आवाज उठवायचा कसा?

1. जनहित याचिका (Public Interest Litigation)

संविधानाच्या कलम 226 (हायकोर्ट) किंवा 32 (सुप्रीम कोर्ट) अंतर्गत दाखल करता येते.

एखाद्या वकिलाच्या मार्फत किंवा स्वतः “इन पर्सन” याचिका दाखल करता येते.

विषय — “अनुचित दंड दर वाढ सर्वसामान्यांवर अन्यायकारक आहे” असा ठेवता येईल.

मागणी — दंड दराचे पुनर्मूल्यांकन, लोकप्रतिनिधी आणि नागरिक प्रतिनिधींचा समावेश करून पुनर्विचार.

2. RTI (माहिती अधिकार कायदा)

राज्य वाहतूक विभागाकडे “दंड वाढीमुळे सरकारने वसूल केलेली रक्कम आणि ती कशासाठी वापरली” याची माहिती मागता येईल.

3. जनजागृती मोहिम

सोशल मीडियावर #जनतेचा_आवाज #वाहतूक_न्याय अशा हॅशटॅगने अभियान चालवा.

लोकप्रतिनिध्यांना पत्र लिहा, मीडिया चर्चा मांडावी, शांततापूर्ण अर्ज मोहीम राखा.

---

✊ एकत्र या, कारण...

“हक़ की बात करने वाले ही,

इतिहास में नाम छोड़ जाते हैं…”

प्रत्येक नियमाचं उद्दिष्ट सुरक्षितता असावं हे आपण मान्य करतो.

पण जेव्हा तो नियम आर्थिक दंडाच्या नावाखाली लोकशाहीवर भार ठरतो,

तेव्हा नागरिकांनी आवाज उठवणं हा संविधानिक हक्क आहे.

---

🕊️ शेवटचा विचार

“रस्ते नवे झाले असते, तर दंडही योग्य वाटला असता,

पण आता वाटतंय — शासनाचा उद्देश जनहित नाही, तर महसूलहित आहे.”

आपण वाटेल तिथं आवाज उठवा —

लोकप्रतिनिध्यांना विचारा, सरकारकडे हिशोब मागा.

कारण शांत राहणं म्हणजे अन्यायाचा मूक समर्थन.

---

“चालान वाढले, पण न्याय कमी झाला,

सरकार श्रीमंत, आणि जनता गहाण झाली…”

---

🔊 नागरिकांना आवाहन

सर्व जनतेने एकत्र येऊन “जनहित याचिका” च्या माध्यमातून हा प्रश्न उचलावा.

आपल्या सामूहिक शक्तीने जगाला दाखवू या —

“नियम पाळायचे आम्ही तयार आहोत, पण लूट सहन करणार नाही.”

---

लेखक: प्रविण किणे

(सामाजिक कार्यकर्ता / नागरिक जागृती अभियान)

 

आपल्यासाठी शायरी 

> हाथों की लकीरों पे मत जा ऐ ग़ालिब,

नसीब उनके भी होते हैं जिन्हें हाथ नहीं होते। 

(हातांच्या रेषांवर विसंबून राहू नको, ग़ालिब — ज्यांच्याकडे हातही नाहित, त्यांना ही नशीब भेटते.)

https://chat.whatsapp.com/LONrsGYBeAG9i89zhJNaUe?mode=wwt

2. 

> हज़ारों ख्वाहिशें ऐसी कि हर ख्वाहिश पे दम निकले,

बहुत निकले मेरे अरमान लेकिन फिर भी कम निकले। 

(इतक्या इच्छांचा भार — प्रत्येक इच्‍छेवर जीव निघेल इतका; अनेक इच्छांची पूर्तता झाली — तरी ती अपुरीच अशीत.)

3. 

> हम को मालूम है जन्नत की हक़ीक़त लेकिन,

दिल को ख़ुश रखने को ‘ग़ालिब’ ये ख़याल अच्छा है। 

(आपल्याला स्वर्गाचा वास्तव ज्ञान आहे, पण हृदयाला आनंदी ठेवण्यासाठी ‘ग़ालिब’, ह्या कल्पनेचा सहारा उचलला आहे.)

4. 

> मौत का एक दिन मुय्यन है,

नींद क्यों रात भर नहीं आती। 

*(मृत्यूचा एक ठरलेला दिवस आहे — पण मग संध्याकाळभर का झोप लागे ना?) *

नोट..

तुम्हाला वाचताना कंटाळा येऊ नये म्हणून शेरोशायरी दिलेले आहेत आपल्याला एकत्र येण्याची खूप गरज आहे त्यामुळे ज्यांची ज्यांची कामे आडलेली आहेत किंवा ज्यांना ज्यांना सिस्टीम विरोधात उभे राहायचे आहे व सिस्टीम कडून काम करून घ्यायचे आहे त्यांनी एकत्र यायला सुरुवात करावी..

बोलता येत नसेल तर Forward करा..

एकत्र यायचे तर ग्रुप जॉईन करा..